Veteranendag 2016

Gepubliceerd op: 26-6-2016

Ons land kent meer dan honderdduizend veteranen. Gewone mensen. Maar wel mensen die bijzondere dingen hebben gedaan. Zij hebben zich ingezet voor een vrije en veilige omgeving. Dichtbij en ver weg. Zij waren bereid daarvoor te vechten en, indien nodig, hun leven te wagen.

Afbeelding verwijderd

Minister Jeanine Hennis-Plasschaert.

Vandaag sprak ik hierover  op het Binnenhof, het hart van onze parlementaire democratie. Ook daar vinden verhitte debatten plaats vinden over recht en onrecht, over militaire missies, over de omstandigheden waaronder militairen moeten opereren.

Onze militairen worden uitgezonden in opdracht van de Nederlandse regering. En zij gaan. Hoe moeilijk die opdracht ook is.

Srebrenica
De Dutchbat-veteranen weten hier alles van. Uitgezonden in VN-verband. Naar Bosnië, de enclave Srebrenica. Uitgeroepen tot veilig gebied. Niets hieraan was duidelijk, behalve dat er geen mandaat uit voortvloeide tot een échte militaire verdediging van het gebied of van de bevolking. En daarmee werd een illusie van veiligheid gecreëerd.

Terwijl andere landen weigerden, besloot Nederland te gaan. En Dutchbat ging. Zonder adequaat te zijn voorbereid op de specifieke omstandigheden, met onvoldoende middelen en capaciteiten, een zwakke informatiepositie. Om vrede te handhaven waar geen vrede was. Een opdracht die - reeds op voorhand - onuitvoerbaar was.

Drama
Begin juli 1995 trokken Bosnisch-Servische militairen de enclave binnen. Srebrenica werd onder vuur genomen, observatieposten van Duchtbat onder de voet gelopen, Nederlandse militairen gegijzeld. Luchtsteun bleef uit. Zoals later bleek, was het de opmaat naar die beestachtige massamoord op duizenden en duizenden moslimjongens en -mannen. Dit ging ieders voorstellingsvermogen te boven.

Onmogelijke omstandigheden
De verwijten waren niet van de lucht. Ook de Dutchbatters kregen het bij thuiskomst zwaar te verduren. Waarom hadden zij het drama niet weten te voorkomen? Let wel, zij hebben naar eer en geweten - en onder werkelijk onmogelijke omstandigheden - hun taken zo goed mogelijk proberen uit te voeren. Die verwijten kwamen dan ook hard aan. En meer dan dat.

Samen met de minister-president, sprak ik vorig jaar in Amersfoort met veteranen van Dutchbat III. Ik maakte kennis met gevoelens van machteloosheid, schaamte, verdriet en pijn. Duidelijk is dat de gebeurtenissen van toen - bijna 21 jaar geleden -  voor velen nog lang geen voltooid verleden tijd zijn. En dat ook nooit zullen worden. Of, zoals één van hen het omschreef, “Ik blijf het gevoel houden dat ik tekort ben geschoten. Ik blijf worstelen met de vraag of we al die slachtoffers niet hadden kunnen voorkomen. Maar dan volgt gelijk de vraag: hoe?”

Waardering
Vandaag op het Binnenhof heb ik mijn respect uitgesproken voor Dutchbat. Zij verdienen onze erkenning en waardering. En dat geldt uiteraard ook voor al die andere veteranen. Zij dienden én dienen vanuit het besef dat ook onze vrijheid bij die van een ander begint. Dit alles is van onschatbare waarde. 

Jeanine Hennis-Plasschaert
Minister van Defensie
Juni 2016

Altijd op de hoogte? Meld u aan voor de wekelijkse nieuwsbrief