Navo heropent ineens weer hoofdkwartieren, hoe verontrustend is dat?

Gepubliceerd op: 10-11-2017

De betrekkelijk zorgeloze tijd van voor 2014 lijkt voorbij. Na jaren van afbouw hebben de Navo-ministers van Defensie woensdag besloten oude commando-structuren opnieuw op te tuigen. Hoe verontrustend is deze omslag?

De Navo is als een film die achterstevoren wordt afgedraaid. Wat ooit werd afgebroken, wordt opnieuw opgetrokken vanwege wat ze ziet als de hernieuwde Russische dreiging.  Zo besloot het bondgenootschap woensdag te gaan werken aan de terugkeer van een Noord-Atlantisch Commando dat de zeeverbindingen tussen Noord-Amerika en Europa moet verdedigen tegen Russische onderzeeërs.

Afbeelding verwijderdDe Navo is als een film die achterstevoren wordt afgedraaid. Wat ooit werd afgebroken, wordt opnieuw opgetrokken vanwege wat ze ziet als de hernieuwde Russische dreiging. Zo besloot het bondgenootschap woensdag te gaan werken aan de terugkeer van een Noord-Atlantisch Commando dat de zeeverbindingen tussen Noord-Amerika en Europa moet verdedigen tegen Russische onderzeeërs.

Koude Oorlog
Duidelijk is wel dat de Navo zich deels terug beweegt in de tijd. Dat is wennen voor iedereen die na het verdwijnen van de Sovjetvijand was gaan geloven in onomkeerbare vooruitgang.
Het hoofdkwartier krijgt niet dezelfde omvang als het in 2002 ontbonden Atlantisch Commando uit de Koude Oorlog, maar duidelijk is wel dat de Navo zich deels terug beweegt in de tijd. Dat is wennen voor iedereen die na het verdwijnen van de Sovjetvijand was gaan geloven in onomkeerbare vooruitgang, eeuwige vrede en vredesdividenden. Defensie is niet meer een vaste bezuinigingspost.

Dat bleek ook uit het debuut van minister Bijleveld op de vergadering in Brussel van de Navo-ministers van Defensie. Zij zei te zijn gekomen met 'de goede boodschap' dat Nederland zijn uitgaven verhoogt en 1,5 miljard euro structureel investeert in defensie.

De omslag heeft alles te maken met de Russische agressie tegen Oekraïne in 2014. Die hebben de Navo in de achteruit gezet. De defensie-uitgaven gaan omhoog. Er zijn troepen gestuurd naar Polen en de Baltische staten. En nu willen de Navo-ministers van Defensie ook de commandostructuur aanpassen aan de nieuwe grimmigheid in de relatie met Rusland.

Sovjetblok
Het klinkt als Koude Oorlog, het ziet eruit als Koude Oorlog maar het mag geen Koude Oorlog heten
Van de enorme commandostructuur uit de tijd van de confrontatie met het Sovjetblok is niet veel over. Toen werkten er 22 duizend mensen in 33 hoofdkwartieren. Momenteel zijn dat er 6.800, verdeeld over zeven hoofdkwartieren. Dat worden er waarschijnlijk weer meer, want naast de heroprichting van het Atlantisch Commando is er ook het plan voor een nieuw logistiek commando. Dit moet verzekeren dat in een crisis troepen razendsnel vanuit de rest van Europa naar de Baltische staten kunnen worden gedirigeerd. Het Atlantisch Commando moet datzelfde doen voor versterkingen uit de VS en Canada.

Het klinkt als Koude Oorlog, het ziet eruit als Koude Oorlog maar het mag geen Koude Oorlog heten. Navo-chef Jens Stoltenberg zegt zo vaak 'er is geen nieuwe Koude Oorlog' dat dit het eerste moet zijn wat hij stamelt als hij 's nachts wordt wakker gestoten. En inderdaad, de troepenopbouw aan de oostflank is in omvang niet te vergelijken met vroeger. Zo zal het ook niet snel meer worden. De botsing met Rusland is nu minder totaal. Als het gaat om Iran en IS werken de Navo-landen samen met Moskou.

Zorgeloze tijd voorbij
Toch is wat de Europese veiligheid betreft de betrekkelijk zorgeloze tijd van voor 2014 voorbij. De Amerikaanse president Trump eist dat de Europeanen eindelijk hun belofte nakomen om de defensiebestedingen voor 2024 te verhogen tot 2 procent van het bruto binnenlands product. Dat leidt tot veel Europees gekreun en gezucht. Nederland komt met de nu afgesproken verhoging uit op 1,3 procent. Het gaat erom dat we ernaar 'toegroeien', aldus Bijleveld. Maar of de 2 procent ooit gehaald gaat worden, kan nog niemand zeggen. Duitsland zegt zelfs openlijk niet van plan te zijn aan de norm te voldoen.

Voorts moeten de Navo-staten ook hun infrastructuur weer aanpassen aan de militaire vereisten. Bruggen en spoorwegen zijn niet meer ingesteld op het vervoer van tanks. Dat was niet meer nodig na het einde van de Koude Oorlog, dacht men. Het moet allemaal worden rechtgetrokken, wat nog niet gemakkelijk is. De tijd heeft niet stilgestaan. Zo zijn in veel landen de spoorwegen geen staatsbedrijven meer. De relatieve remilitarisering van Europa gaat niet zonder pijn.

Bron : volkskrant.nl

Altijd op de hoogte? Meld u aan voor de wekelijkse nieuwsbrief