Slechts 1 op 3 illegalen vertrekt aantoonbaar, ’Asielbeleid faalt’

Gepubliceerd op: 4-10-2021

Slechts één op de drie personen die door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is aangemerkt als illegaal, vertrekt aantoonbaar uit het land. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen van wie de verblijfsvergunning is ingetrokken of uitgeprocedeerde asielzoekers. Vanuit de Tweede Kamer klinkt kritiek. „Dit verhaal toont aan dat het asielbeleid faalt”, zegt SP-Kamerlid Van Dijk.
Dat blijkt uit cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat. In totaal werd tussen 2008 en 2020 ruim 351.000 personen gevraagd Nederland te verlaten. Slechts 116.000 mensen gaven hier aantoonbaar gehoor aan. In alle gevallen gaat het om vreemdelingen die een terugkeerbesluit van de IND hebben ontvangen. Dit kunnen mensen zijn waarbij de vergunning is ingetrokken of niet meer geldig is, mensen die al illegaal in Nederland verblijven of afgewezen asielzoekers.
Vier weken de tijd
Met een besluit op zak krijgen de personen in de regel vier weken de tijd om te vertrekken, maar dat kan in sommige gevallen ook korter zijn. Hierdoor kunnen degenen die niet in detentie zitten in de tussentijd ervoor kiezen de benen te nemen en in de illegaliteit te verdwijnen. Ook besluit een deel naar een ander land door te reizen, bijvoorbeeld voor een nieuwe asielaanvraag.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid laat weten dat er naast de migranten die aantoonbaar vertrekken ook nog vreemdelingen zijn die zonder toezicht weggaan. Deze groep is echter ’niet verplicht te melden als zij Nederland hebben verlaten’. „Mogelijk vertrekt een deel van deze groep alsnog”, aldus een woordvoerder. Hoe groot die groep precies is laat het ministerie in het midden. Eind vorig jaar kwam het ministerie wel met een schatting van het aantal illegalen dat in Nederland verblijft. Dat gebeurde op basis van een onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum. Er werd rekening gehouden met tussen de 23.000 en 58.000 illegalen. Er was echter geen zicht op de exacte omvang.
’Op eigen gelegenheid’
„Een aanzienlijk deel van deze mensen verlaat kennelijk Nederland alsnog op eigen gelegenheid”, zegt een zegsman van het ministerie. „Hoewel zichtbaar vertrek uiteraard te prefereren is, is het vertrek buiten het zicht van de overheid niet noodzakelijkerwijs een onwenselijke uitkomst.”
Vanuit de Tweede Kamer klinkt kritiek. „Mensen die geen recht hebben op verblijf in Nederland moeten het land verlaten”, zegt VVD-Kamerlid Valstar. „Dan helpt het ook niet dat er nog altijd steden zijn die tegen de afspraken in onderdak bieden aan illegalen. Illegalen moeten door de dienst terugkeer en vertrek naar land van herkomst worden teruggestuurd.”
PVV-Kamerlid Markuszower stelt dat staatssecretaris Broekers-Knol ’haar ogen sluit’ voor het probleem. „En ze hoopt dan dat alles goed is. Dit ’oogkleppen op’-beleid is het perfecte recept voor ellende en criminaliteit in de straten en wijken. Zoveelste bewijs dat Nederlandse asielbeleid geïmplodeerd is.”
’Stevige afspraken maken’
SP-Kamerlid Van Dijk zegt deze week aan de bel te trekken bij Broekers-Knol. „Vluchtelingen uit oorlogsgebieden hebben recht op verblijf, maar asielzoekers die daar geen recht op hebben zullen moeten vertrekken. Om het draagvlak voor opvang te behouden moet de regering veel meer werk maken van het terugkeerbeleid. Door stevige afspraken te maken met landen als Marokko en Algerije. Broekers is daar helaas niet toe in staat, hebben we eerder gezien.”