Zonder die ene aantekening van hun zoon was Jos Brech misschien wel nooit gepakt

Gepubliceerd op: 27-9-2020

Eén aantekening van een oplettende marechaussee zorgde dat Jos Brech uiteindelijk verdachte werd in de zaak-Nicky Verstappen. Aan de vooravond van het proces dat er zonder Jeroen Severs niet was geweest, vertellen zijn ouders over hun inmiddels overleden zoon.
5 Augustus 1998. Marechaussee Jeroen Severs pakt zijn aantekeningenboekje, op de Brunssummerheide waar hij staat te posten. Hij heeft een man zien fietsen, vlakbij de plek waar Nicky Verstappen later dood wordt gevonden. Jos Brech heet hij. Jeroen schrijft zijn naam op. Hij vertrouwt het niet.
Blijft Brech stil over zijn dna op Nicky Verstappen? 'Zwijgrecht staat onder druk’
Twintig jaar zal het duren, voordat blijkt dat zijn onderbuikgevoel juist is. Die ene aantekening van Jeroen zorgt dan dat Brech als verdachte in beeld komt. Maandag begint de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak tegen hem, maar Jeroen maakt dat zelf niet mee. Hij leeft niet meer.
Daarom zijn het zijn ouders Greet en Henk die in het ouderlijk huis in het dorpje Zoelmond vertellen over het bijzondere leven van hun zoon, dat eindigde in augustus 2004. Jeroen was uitgezonden naar Irak. Ze weten nog precies hoe ze hoorden dat het daar fataal mis was gegaan. Om half zeven ’s ochtends, doordat een luitenant kolonel hier aan de deur kwam. Op een eerdere bijeenkomst van defensie voor het thuisfront was al verteld wat dat betekende. Greet: ,,Ik had me nog bedacht dat ik elke keer zou schrikken, als een vreemde het erf zou opkomen.’’
En toen stond die man daar. Greet had haar duster aan. Henk stond in zijn blote bast. Het heeft wel vijf jaar geduurd voordat Greet écht geloofde wat haar werd verteld, nadat de luitenant-kolonel opende met de vraag: bent u de moeder van Jeroen Severs? Greet wilde niet antwoorden, al helemaal niet horen wat daarna kwam. ,,Ik heb gevochten tegen de waarheid.’’ Ergens is het wel mooi, zegt ze nu, hoe je brein het onvoorstelbare in stapjes toelaat.
De moeder van Nicky Verstappen overkwam hetzelfde, toen ze in 1998 hoorde dat haar zoon was gevonden. Door Jeroen en twee van zijn kameraden nota bene, die uitkwamen bij het sparrenbosje op de Brunssummerheide, waar het levenloze lichaam van Nicky lag.
Jeroen had nog gezegd dat hij hoopte Nicky niet te vinden op de Brunssummerheide, maar dat gebeurde toch
Henk: Een van zijn collega’s was over een hekje gesprongen. Daar lag het jongetje van 11. Een familierechercheur bracht Nicky’s ouders het slechte nieuws. Nee, nee, riep moeder Berthie Verstappen uit, om daarna in elkaar te zakken.
Nicky’s dood bleef tergende jaren lang een onopgelost mysterie, totdat zou blijken hoe de ene zoon - Jeroen - voor zijn dood de sleutel achterliet die zou zorgen dat een verdachte moordenaar in de zaak van die andere zoon - Nicky - veel later in beeld zou komen.
Niemand had er ooit aan gedacht dat Brechs dna wel eens zou kunnen matchen met vele sporen op de onderbroek en het lichaam van Nicky. Maar bij het grote dna-onderzoek in 2018, een ultieme poging om de zaak te kraken, werd echt iedereen die in het dossier voorkwam opgeroepen erfelijk materiaal af te staan. Zo was daar ook de naam van Brech, die ‘toevallige voorbijganger’, die na een oproep zich te melden plots van de aardbodem leek verdwenen. In Spanje werd hij uiteindelijk gearresteerd.
Jeroen was nota bene bijna klaar met zijn studie tot laborant toen hij koos voor defensie
Jeroens ouders volgen het proces tegen hem op de voet. Zelf stonden ze ook dna af, zodat justitie kon nagaan of ook hun zoon misschien ook sporen had achtergelaten op Nickys lichaam. Zo dachten ze terug aan die periode in 1998, toen Jeroen geheel tegen zijn gewoonte in thuis over zijn werk had gepraat. ,,Het waren twee werelden, Jeroen hield werk en thuis strikt gescheiden’’, zegt Henk. Greet: ,,Op zijn werk wisten ze ook niets van zijn thuis- situatie.’’
Zo was ook niemand op Jeroens werk ervan op de hoogte dat zijn ouders liever hadden gezien dat Jeroen een ander beroep had gekozen. Hij was nota bene bijna klaar met zijn studie tot laborant toen hij koos voor defensie. Henk: ,,Ik was heel verbaasd, maar hij had vrienden ontmoet, die zaten bij de marechaussee.’’ Daar ging hun jongen, die eerder nog met lichtbruine haartjes in zijn wieg lag. Die als kind aan hun bed stond om te vragen: hoeveel is 340 plus 765? Jeroen, die met zijn grote eetlust zorgde dat het voor zijn drie broers eeuwig leek te duren voor de maaltijd er eindelijk op zat en ze van tafel konden.
Greet: ,,Als ik in dienst had gemoeten, had ik bezwaar aangetekend. Maar Jeroen was geen 16 meer. Ik kon hem niet meer zo sturen en ik wilde dat ook niet.’’ Tegen beter weten hoopte ze stiekem dat hij zou worden afgekeurd. Maar ja, Jeroen was nooit ziek. Het was in ieder geval de marechaussee, zeiden zijn ouders tegen elkaar. Een verzorgende afdeling. Hij zou iets kunnen betekenen.
En wat kon Jeroen nu overkomen? Veel dus. Misschien zijn zijn ouders daar pas echt achter gekomen na zijn dood, in 2004. Opeens kwamen ze in een storm terecht. Heel Nederland hoorde over de dood van de 29-jarige wachtmeester. Hoe hij in een hinderlaag terecht kwam, werd beschoten. Hoe hij stierf, hoe zijn kameraden zich ternauwernood wisten te redden, door met hun doorzeefde voertuigen door te rijden, weg van het gevaar, verder, tot ze nog op enkel velgen reden.
Wat viel er veel te regelen, na die onheilstijding. De drie broers van Jeroen moesten gebeld worden, maar die ene met wie hij zo’n speciale band had, zat op zee. Henk: ,,Hugo en Jeroen, onze twee blonde jongens, trokken meer naar elkaar toe, net als onze twee donkere zoons, Oscar en Stefan.’’ Greet: ,,Hugo zat ergens op de Indische oceaan en kon niet van de boot af, nadat de kapitein hem het nieuws vertelde. Hij heeft drie dagen lang alleen maar gewerkt, wilde niet slapen. Hij kreeg ongelukken, kwam terug met een buil op zijn hoofd nadat hij met een helikopter toch van het schip afkon. Het is een wonder dat het niet erger is afgelopen.’’
De twee lievelingsbroers Hugo en Jeroen kwamen tegelijkertijd thuis. De een levend, de ander niet. Een televisiezender ging het hele dorp af, om vragen te stellen. Ramptoeristen reden langs, zomaar, om te kijken. Hun keukentafel werd een plek waar hoge militairen aanschoven, politici later ook. Precies de mensen die Greet verantwoordelijk hield voor zijn dood. ,,Ik was zo boos, ik kan die boosheid nog altijd oproepen. Zij hebben Jeroen van me afgepakt.’’
Ze vertelde het aan alle politici en militairen die langs kwamen. Misschien was het ook een manier de regie terug te krijgen, die Greet kwijtraakte vanaf het moment dat die kolonel het erf opstapte. ,,Ik heb Balkenende gezegd dat ze nooit naar Irak hadden moeten gaan. Het was een zinloze missie. Hij gaf toe dat ze zich te veel door Amerika hadden laten leiden, dat het ondoordacht was geweest. Toen ik hem later op tv iets anders hoorde vertellen, heb ik hem nog een mail gestuurd. Hij heeft me toen gebeld, dat vond ik wel heel tof van hem.’’