Hoe stoppen we het steeds extremere geweld tegen politie en zorg?

Gepubliceerd op: 24-11-2021

,,We moeten het goed georganiseerde deel van de relschoppers zien als goed voorbereide criminelen en ze ook zo behandelen.” En dat ze het alvast weten: ,,De politie is in staat al het geweld het hoofd te bieden.”
Koen Simmers, hoofdbestuurder van politiebond NPB, windt er geen doekjes om als hij het heeft over de relschoppers die afgelopen weekend overal in Nederland politieagenten in hinderlagen dreven, ME’ers bekogelden met vuurwerk, alles wat ze tegenkwamen vernielden en in de fik staken, inclusief ambulances en politiewagens, en brandweerlieden het blussen onmogelijk maakten.
,,De politie kan op- en afschalen met bijvoorbeeld de hulp en middelen van de koninklijke marechaussee. Maar de nadruk moet altijd liggen op preventie, de angel eruit halen en de-escaleren. Daar is de Nederlandse Politie goed in.”
Het geweld tegen en het bedreigen van hulpdiensten is in korte tijd extremer geworden, constateert de politiebestuurder. En dat moet zo snel mogelijk de kop in worden gedrukt met sterk optreden, vindt hij. De inmiddels 173 relschoppers die zijn opgepakt mogen wat Simmers betreft dan ook ‘niet wegkomen met een boete van tweehonderd euro voor het afsteken van een rotje’. Want dat gebeurt nog te vaak.
,,De extremisten tussen de relschoppers moeten hard worden aangepakt door ze ook te vervolgen voor plundering, openlijke geweldpleging, lidmaatschap van een criminele groepering. Ik heb er vertrouwen in dat de rechercheurs en het OM dit goed gaan oppakken. Deze extremisten zijn uit op het opzettelijk verwonden van politieagenten en chaos creëren. Voor (jonge) meelopers heb je een ander traject nodig. Niet alleen een straf maar ook hulp om op het rechte pad te blijven of komen.”
Vuurwapen moeten trekken
Zelf ondervindt Simmers als politiemedewerker aan den lijve dat het geweld tegen de politie in anderhalf jaar tijd heftiger is geworden. ,,Als oud-ME’er werd ik weleens in een hoek gedreven en ja ik heb ook wel eens een vuurwapen moeten trekken in zo’n situatie, om me te verdedigen. De bedreigingen aan het privéadres van collega’s nemen ook toe. Als je als agent, terecht, een klap uitdeelt, staat in no-time op sociale media de oproep om je privégegevens en die van je familie te achterhalen.”
De geweldsexplosies in tal van steden, zoals afgelopen weekend maar ook begin dit jaar tijdens de avondklokrellen in onder meer Den Bosch, Tilburg en Eindhoven, passen volgens Simmers in een patroon. ,,Het zijn niet zoals in het verleden op zichzelf staande incidenten. Een deel van deze groepen zijn extremisten die geweld als leefstijl hebben en die graag radicaal of crimineel zijn.”
Criminele activiteiten blijven ontplooien
Er zit een goed georganiseerd netwerk achter, dat elk spatje onrust in de maatschappij aangrijpt om te gaan vechten. ,,Alles is erop gericht dat ze hun criminele activiteiten kunnen blijven ontplooien en daarbij moet iedereen die voor de overheid werkt het ontgelden. Ik wil benadrukken dat dit niks te maken heeft met onvrede over de coronamaatregelen.”
Daar valt het overigens wel mee samen. In de loop van de coronacrisis zijn in diverse steden zogeheten Defend-groepen ontstaan, die bestaan uit mensen met stevige, al eerder gegroeide anti-overheidsgevoelens. Simmers: ,,Zij sturen de boel aan en als er dan eenmaal rellen zijn beïnvloeden ze de straatschoffies die zich er bij aansluiten. En dat onder het mom ‘wij beschermen jullie tegen de politie’. Maar ze laten die jonge jongens voorop lopen bij de rellen. Als je dan een stevige daad stelt, groei je in de pikorde. Dezelfde strategie zie je ook in het criminele circuit.”
Wat het vervolgens volgens Simmers ‘echt gevaarlijk maakt’ zijn de opruiende kreten van publieke figuren zoals BN’ers en politici. ,,Ze zeggen te strijden voor vrijheid van meningsuiting, maar een andere mening dan die van hun mag niet gehoord worden.”
Met nog strengere coronamaatregelen die Nederland boven het hoofd hangen, zijn nieuwe demonstraties die kunnen uitmonden in rellen zeker niet uitgesloten. Leiders van Defend-groepen hebben alvast gewaarschuwd dat ‘dit een gevecht is tussen burgers en de overheid en wij zijn met velen en zullen niet stoppen’.
Politie laatste tijd vaker in hinderlaag
Hoe denkt Simmers daar over? ,,De politie is in staat om hiertegen op te treden. Niet door van tevoren met tweehonderd of vierhonderd agenten zichtbaar aanwezig te zijn, want dat werkt als een rode lap. In eerste instantie zullen we proberen de boel te de-escaleren en als dat niet werkt, komt de ME. Er moet voldoende back-up zijn om te voorkomen dat groepjes agenten in een hinderlaag terechtkomen, want dat gebeurt de laatste tijd steeds vaker.”
Is hij niet bang dat sommige van deze criminelen zich gaan bewapenen met een vuurwapen, aangezien de politie in Rotterdam afgelopen vrijdag met scherp heeft geschoten en daarbij ook relschoppers heeft geraakt? ,,Ze prepareren zich nu al met boksbeugels en messen en dragen kleding die ze beschermt tegen bijvoorbeeld bijtende politiehonden. Maar net zo goed kan de politie zich ook goed voorbereiden.”
Als de politie merkt dat oproerkraaiers zich verder bewapenen, kan de politie de hulp in roepen van bijvoorbeeld de marechaussee, boa’s en specialistische bijstandeenheden. ,,In België is afgelopen weekend al een pantserwagen ingezet bij rellen, maar zover moet je het niet willen laten komen.”
Geweld bestrijden met geweld (en stevige straffen) is ook niet de oplossing voor de langere termijn, weet Simmers. ,,Het kabinet moet zichzelf aanrekenen wat er gaande is in de maatschappij en zal dat moeten keren. Het is allemaal begonnen in 2014 met de bezuinigingen in de publieke sector. Leraren die daardoor kinderen niet meer genoeg persoonlijke begeleiding kunnen geven, de GGZ die verwarde personen niet de juiste zorg kunnen bieden, agenten die te weinig in de wijk zijn om vroegtijdig dingen te signaleren.”
Tien tot vijftien jaar voor je resultaat ziet
Plus hoe meer ze ingezet worden bij rellen, hoe minder ze in hun wijk of dorp rondlopen en hoe meer criminelen daar hun handel en wandel kunnen voortzetten. ,,Premier Rutte roept wel dat het tuig is, maar daar ben je er nog niet mee. Den Haag moet investeren in de jeugd. In de reclassering, het OM, de politie, de zorg, het onderwijs. Stel dat je daar nu mee begint, dan ben zo tien tot vijftien jaar verder voordat je echt resultaat ziet.”