Marechaussee is nu de bottleneck op Schiphol

Gepubliceerd op: 19-11-2022

Reizigers op Schiphol houden last van lange rijen bij de grenscontrole. Bronnen melden aan De Telegraaf dat de Koninklijke Marechaussee op Schiphol structureel mensen tekort komt. „Op structurele basis zo’n twee- tot driehonderd”, aldus een ingewijde.
Het wil maar niet soepel gaan lopen voor reizigers op Schiphol. Na de inmiddels bekende beelden van lange wachtrijen bij de security en ’menselijke files’ tot ver buiten de vertrekhal, loopt het nu vast bij de grenscontroles, aldus een ingewijde. Die legt uit waar dan problemen ontstaan. „Je hebt de hokjes waar de paspoortcontrole plaatsvindt. Als zich daar bijvoorbeeld een ouder meldt met kind die zonder toestemming van de andere ouder wil reizen, volgt een verhoor. Of iemand staat bijvoorbeeld gesignaleerd. Door zo’n ’zaakje’ gaat dan zo’n hokje dicht, want er is geen vervanger.”
Volgens de bron dreigen de rijen op Schiphol niet te verdwijnen als de problemen bij de beveiliging zijn opgelost, doordat de KMar zucht onder een tekort aan handjes. „Dan staan de rijen slechts bij het volgende station waar je langs moet.”
De afgelopen weken leek het gedaan met de ellenlange wachtrijen voor de beveiligingscontrole, nadat Schiphol de luchtvaartmaatschappijen dwong tot het schrappen van stoelen. Maar op sociale media verschenen vervolgens foto’s van lange wachtrijen voor de paspoortcontrole. „Met name in aanloop naar de herfstvakantie is dit een aantal keer gebeurd”, zo meldt een bron. Het blijkt ook uit data in handen van deze krant. Vanaf de meivakantie is regelmatig ’geknepen’ in de capaciteit bij de beveiligingsfilters, omdat het daarachter stokte. Bij de grenscontrole dus.

Keuzes
De MarVer, de vakbond voor de Marechaussee, herkent de tekorten. Al kan voorzitter Sven Schuitema er geen getal op plakken. „Bij de Marechaussee is 97 procent van het bestand gevuld. Maar klopt het bestand wel met de taken die allemaal moeten worden uitgevoerd? Die keuzes worden in Den Haag gemaakt, en niet altijd op de juiste manier”, zegt Schuitema.
De Marechaussee moet immers ook objecten in het land beveiligen en ziet bijvoorbeeld mankracht zich bezighouden met de strijd in Oekraïne. „Op Schiphol probeert men het op te lossen met techniek. Maar daardoor wordt ook weer meer gepakt, waardoor je weer meer te doen hebt.”
Het ministerie van Justitie bevestigt desgevraagd de personeelskrapte bij de KMar, al durft een woordvoerster daar geen getallen aan te hangen. „Maar het is net als bij de politie en bij defensie. En hoewel er extra geld in wordt gestoken, heb je niet direct extra mensen.” Ze benadrukt dat de KMar zélf bepaalt hoe alle taken worden ingevuld. Maar het ligt voor de hand dat nu er in algemene zin handjes tekort zijn, dat ook zo is op Schiphol.
Ook voor corona speelde het probleem van personeelstekort bij de Marechaussee op Schiphol. Tijdens de pandemie viel dat niet op, omdat er nauwelijks werd gevlogen. „Maar nu zie je het probleem weer opduiken. Let wel, de controles worden goed gedaan”, zegt Schuitema over de mogelijke risico’s. Vandaar ook de rijen voor de KMar-controles, zowel voor inkomende als uitgaande passagiers.
Uit documenten die verkregen zijn op basis van de Wet open overheid blijkt dat Schiphol en de Kmar verschillende normen voor wachttijd hanteren. ’Wij zien in de operatie dat we de beveiligingscontrole moeten afremmen omdat er teveel mensen voor KMar-balies staan’, zo staat te lezen in een notitie van Schiphol.

’Stoplichtmodel’
Van elf geanalyseerde dagen van de meivakantie is er maar op twee dagen niet ’geknepen’ vanwege onvoldoende bezetting. Ook tijdens Hemelvaart en Pinksteren moest Schiphol de beveiligers ’regelmatig’ afremmen. „Deels is dit verschil van mening te verklaren doordat de KMar niet plant op pieken, maar op totaal aantal passagiers op een dag. De KMar deelt verder geen baliebezetting met ons, alleen volgens een ’stoplichtmodel’, waarin ze aangeven via groen, oranje of rood of ze voldoende bezetting hebben. En daarin zijn de pieken niet meegenomen.”
Schiphol gaat ervan uit dat 95 procent van de passagiers binnen tien minuten door de beveiligingscontrole gaat. De KMar haalt deze wachttijdnorm ’structureel niet’ en dat is volgens Schiphol al jaren zo. ’De KMar geeft aan deze norm niet te erkennen’, zo schrijft Schiphol over de relatie met de ordebewakers.
Toch zegt de KMar dat er niks aan de hand is. „We zijn prima op sterkte”, aldus woordvoerder Robert van Kapel. Dat is in lijn met wat de KMar al sinds mei zegt. „Het is overal druk op Schiphol, maar er is ook flink geïnvesteerd. We zullen nooit concessies doen op veiligheid en ik herken de verhalen over tekorten niet.”

Terrorisme
Maar een hooggeplaatste bron rond de luchthaven beweert dat de KMar zelf niet rept over tekorten, omdat dat de dreiging kan verhogen. Immers, kwaadwillenden konden wel eens hun kans schoon zien. Schuitema: „Qua terrorisme is het probleem de mensenmassa in de terminal. Vanuit contraterrorisme is zo’n menigte een risico.”
Ook melden meerdere bronnen rond Schiphol dat krapte bij de KMar een rol speelde bij de aanpak van de klimaatdemonstratie op een deel van het luchthaventerrein. De KMar ontkent ook dit. Wel was duidelijk dat er langere rijen stonden bij controles, omdat medewerkers in moesten grijpen op het terrein voor privéjets.