Wie lopen en rijden er op Prinsjesdag allemaal in de Koninklijke Stoet door Den Haag?

Gepubliceerd op: 19-9-2023

Het is altijd een heel ceremonieel: Prinsjesdag. Van saluutschoten tot de Koninklijke Stoet, de derde dinsdag van september is doordrenkt met plechtigheden en tradities. Zo ook tijdens de stoet. Wie rijden er allemaal mee? En wat gebeurt er nog meer rondom deze ceremonie? Wij zetten het voor je op een rij.

Vanwege een grote verbouwing van het Binnenhof gaat de Koninklijke Stoet niet naar de Ridderzaal maar naar de Koninklijke Schouwburg. Op weg naar de Koninklijke Schouwburg zit de koning met de koningin in een koets, getrokken door acht paarden. Ook de kroonprinses rijdt in die koets mee.

Naast de leden van het Koninklijk Huis, rijden er nog veel meer mensen en onderdelen van Defensie mee in de stoet:

Voorop loopt de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso, een van de drie professionele militaire orkesten van de krijgsmacht. Deze kapel, bestaande uit 53 muzikanten, verzorgt de muziek bij militaire ceremonies en staatsaangelegenheden.

Daarna volgt de Vaandelwacht Garderegiment Grenadiers en Jagers. Zij worden tegenwoordig vaak ingezet als erewacht bij staatsbezoeken of koninklijke begrafenissen. De ere-compagnie Garderegiment Grenadiers en Jagers lopen erachteraan.

Vervolgens komt de Bereden standaardwacht en ere-escorte Koninklijke Marechaussee voorbij. De escorte bestaat uit 34 ceremonieel geklede ruiters en paarden en werd in 2002 opgericht voor de bruiloft van Willem-Alexander en Máxima.

Na de in 2002 opgerichte escorte volgen de Paukenist en trompetters Cavalerie, een groep die van oorsprong zorgde voor het aangeven van het marstempo en het hoog houden van het moreel bij de krijgsmacht. De trompetters rijden op schimmels.

Daarna komt nog een grote stoet te paard: de Standaardwacht en ere-escorte Cavalerie. Zij bewaken al jaren de tradities van 'het Wapen der Cavalerie' bij verschillende ceremoniële momenten.
Als bijna de eerste koetsen langsrijden, zie je eerst nog de Chef Rijstal en twee rijknechten Koninklijk Staldepartement. Zij rijden te paard voor de koetsen uit.

De route van de Koninklijke stoet loopt via Noordeinde, Heulstraat, Kneuterdijk, Lange Voorhout en Tournooiveld naar het Korte Voorhout. De Glazen Koets stopt bij de Koninklijke Schouwburg. De stoet rijdt na het uitspreken van de Troonrede via dezelfde route terug naar paleis Noordeinde.

Dan de eerste koets van de stoet: de galaberline. Het Koninklijk Huis bezit zes van dit soort berline-koetsen. De naam komt van Berlijn, waar het rijtuig in 1662 werd ontworpen. Berlines zijn gesloten koetsen, geschikt voor vier personen. In de eerste in de stoet op Prinsjesdag zitten de algemeen secretaris en kamerheer van de Koninklijke familie. Naast elk portier loopt een lakei.

Daarna volgt nog een koets: de galacoupé. Daarin zitten de grootmeester en grootmeesteres van het Koninklijk Huis. De grootmeesters onderhouden sociale contacten met vooraanstaande buitenlanders en vertegenwoordigers van buitenlandse en internationale organisaties die in Nederland zijn gevestigd.

Na de twee koetsen komt er een stoet paarden, namelijk de Paukenist en trompetters Nationale Politie. Deze bestaat uit één paukenist en acht trompetters. Al sinds 1948 rijdt deze ere-escort van de bereden politie mee met Prinsjesdag. Zij spelen diverse signalen en marsen.
Daarna volgt nog een ere-escorte van de Nationale Politie, namelijk de Bereden standaardwacht Nationale Politie.

Na de onderdelen van de politie, volgt weer een koets. Het is de eerste koets met leden van de Koninklijke familie. In de koets, de galaglasberline, zitten prinses Alexia, prins Constantijn en prinses Laurentien. De galaglasberline is bespannen met vier paarden, één koetsier naast elk paard en twee lakeien aan elke zijde van het rijtuig. Voor prinses Alexia is het de eerste keer dat ze meedoet in de rijtoer.

Na die koets rijden twee adjudanten van de koning. Deze adjudanten zijn persoonlijke assistenten van de koning. Zij bereiden onder andere de openbare optredens voor van de leden van het Koninklijk Huis en bieden ondersteuning bij grote evenementen.
Na de adjudanten volgt weer een deel van de Bereden ere-escorte Nationale Politie.
Daarna komt iemand die zich vrij mag bewegen door de stoet heen, maar meestal ergens vlakbij de Glazen Koets rijdt: de stalmeester. De stalmeester heeft de dagelijkse leiding over de Koninklijke stallen en is eindverantwoordelijk voor de Koninklijke Stoet.

Dan de koets waar de meeste mensen langs de kant naar uitkijken: de Glazen Koets met koning Willem Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia. De Glazen Koets wordt getrokken door acht paarden. Naast elk paard een koetsier en aan elke zijde van de koets lopen vier lakeien aan elke zijde van de koets.

Daarmee eindigt de stoet nog niet, want achter de Glazen Koets rijden nog de escorterende adjudanten en adjudant-generaal van de koning. De adjudant-generaal geeft leiding aan het Militaire Huis, het oudste onderdeel van de Dienst van het Koninklijk Huis. Het Militaire Huis organiseert en coördineert de uitvoering van evenementen van de koning.

Tot slot rijdt er op het einde nog een tweede peloton van het Bereden Ere-escorte der Cavalerie.

De Koning spreekt op Prinsjesdag tijdens een Verenigde Vergadering der Staten-Generaal de Troonrede uit. In de Troonrede staan de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar. Na het uitspreken van de Troonrede vertrekt het Koninklijk gezelschap naar paleis Noordeinde. Hier vindt traditiegetrouw de balkonscène plaats.

Saluutschoten van Gele Rijders
Rondom de stoet gebeurt er ook nog van alles. Zo zijn er saluutschoten te horen. Ook dat is een vast ritueel op Prinsjesdag. De schoten worden gelost door een batterij Gele Rijders. Vanaf het vertrek van de koning vanaf paleis Noordeinde tot aan de Koninklijke Schouwburg en ook tijdens de route terug vuren de artilleristen elke minuut een schot af. Dat gebeurt op het Malieveld.

De Gele Rijders, of het Korps Rijdende Artillerie zoals het officieel heet, werd opgericht in 1793 als onderdeel van de Nederlandse Krijgsmacht. Het korps werd in het leven geroepen om al rijdend de cavalerie bij te kunnen houden. Later werd hun rol vooral ceremonieel. Al lange tijd verzorgen zij saluutschoten bij plechtigheden rond het Koninklijk Huis.

Erewacht en honderden militairen langs route
Dat is nog niet alles, want wanneer de koning vertrekt uit paleis Noordeinde, speelt het Orkest Koninklijke Luchtmacht het Wilhelmus. De luchtmacht vormt ook de erewacht bij het paleis.

Langs de hele route staan overigens honderden militairen van alle krijgsmachtdelen opgesteld. Met hun persoonlijk wapen brengen zij een eregroet op het moment dat de koning in de koets voorbij komt.