Verrassende wending in mensensmokkelzaak (Onderzoek KMar)

Gepubliceerd op: 17-9-2024

Mensensmokkelzaak Hengelo en Enschede neemt verrassende wending na vrijlating verdachten

De vijf verdachten van een vermeende grote mensensmokkelbende uit Hengelo en Enschede mogen hun proces in vrijheid afwachten. Dat bepaalde de rechtbank in Zwolle dinsdag na de vierde voorbereidende zitting. De vijf, allen van Syrische komaf, blijven wel verdacht van betrokkenheid.

De vijf zijn verdachten in een grote mensensmokkelzaak, die in november vorig jaar aan het licht kwam. Tijdens een grote actie werden de mannen van Syrische afkomst uit Hengelo en Enschede van hun bed gelicht door de marechaussee. Die sprak nadien van een ‘belangrijke slag’. Het oprollen van een netwerk van ‘deze schaalgrootte’ is zeldzaam. De mannen zaten sindsdien in verschillende gevangenissen vast.

‘Honderd mensen gesmokkeld’
Volgens de marechaussee en het Openbaar Ministerie hebben Tofik D.(34), Agoub M. (50), Michael Al F. (41), Hanna Y. (37) en Elias A.(38) tussen oktober 2022 en november 2023 circa honderd mensen uit Syrië via verschillende routes - soms in gammele bootjes, soms in krakkemikkige vrachtwagens, zonder zitplaatsen - Europa in gesmokkeld. Daar moesten de vluchtelingen grof voor betalen; zo’n 15.000 tot 25.000 euro per persoon.

Dat ze nu op vrije voeten komen is een overwinning voor de verdediging. De advocaten hamerden er bij de rechtbank op dat het onderzoek van het Openbaar Ministerie wel heel erg lang duurt en er al die tijd niets belastend is bijgekomen voor hun cliënten.

Persoonlijke leven
Ondertussen greep de hechtenis van de vijf ernstig in de persoonlijke levenssfeer. Een van hen heeft een slijterij, maar daarvan is onlangs de drankvergunning ingetrokken. Een ander had een restaurant, maar dat is failliet gegaan en een derde verdachte heeft een vrouw die de zorg heeft over vijf kinderen die er aan onder door gaat nu ze er alleen voor staat.

Volgens het OM is het onderzoek nog in volle gang en zouden de vijf daarom ook langer moeten blijven vastzitten. De aanklaagster ziet nog altijd een zaak waarop twaalf jaar gevangenisstraf staat en ze wees ook op het vluchtgevaar van de verdachten. De vijf zouden betrokken zijn bij de smokkel, geld hebben witgewassen en dat geld hebben rondgestuurd via hawala-bankieren. Dat is een in Nederland verboden en illegaal betalingssysteem, buiten de reguliere financiële dienstverlening om en zonder toezicht.

Het is georganiseerd vanuit een bepaalde locatie of cultuur en gaat vaak om relatief kleine bedragen en niet altijd om zwart geld. In sommige landen is het - bij gebrek aan reguliere financiële dienstverleners - zelfs de enige manier om te bankieren. Dat laatste lijkt hier ook te spelen, door het ontbreken van een bancair system in Syrië.

Dat in de Syrische cultuur het helpen van vrienden en bekenden naar Europa te komen door geld te doneren, gemeengoed lijkt, doet niets af aan de verdenking

Geen zicht op proces
De rechtbank oordeelde dat het persoonlijk belang van de verdachten voorrang dient te krijgen boven het strafvorderlijk belang. „We hebben geen zicht op hoe lang het onderzoek nog moet duren en vluchtgevaar nemen we niet aan, gezien de vaste verankering in de Nederlandse samenleving.”
Familieleden van twee Hengelose verdachten M. (50) en Al F. (41) omschreven hen als ‘lieve vaders en hardwerkende ondernemers’. M. heeft een slijterij in de Hengelose wijk Groot Driene. Al F. een autosloperij in dezelfde stad.

Volgens de rechtbank lijkt het er op dat de mannen hebben bijgedragen aan het mogelijk maken van mensensmokkel. „Dat in de Syrische cultuur het helpen van vrienden en bekenden naar Europa te komen door geld te doneren, gemeengoed lijkt, doet niets af aan de verdenking, maar we zien uw persoonlijk belang, gezien er nog geen zicht is op een inhoudelijke behandeling.”

Vrij onder voorwaarden
Wanneer de zaak verder gaat is nog niet bekend. De vijf verdachten komen woensdag onder voorwaarden op vrije voeten.