Eindhoven Airport ‘smokkelvliegveld’: criminelen vervoeren te makkelijk drugs en geld

Gepubliceerd op: 30-1-2025

EINDHOVEN - Criminelen kunnen vrij gemakkelijk hun gang gaan via Eindhoven Airport. Ze smokkelen dagelijks geld naar vooral Spanje en Turkije via de tweede luchthaven van Nederland. De aanpak daarvan staat nog ‘in de kinderschoenen’ en moet gerichter, zeggen onderzoekers. ‘Deze luchthaven is gewoon rete-interessant voor de criminaliteit.’

De scanapparatuur bij de veiligheidscontrole ziet geen drugs, gekende criminelen vliegen via Eindhoven Airport met flinke geldbedragen naar zonnige oorden, mensenhandel is er lastig op te sporen en bedrijfsterreinen in de directe omgeving van het vliegveld zijn een blinde vlek voor gemeente en opsporingsdiensten. Criminele organisaties kunnen te makkelijk hun gang gaan op en rond het Eindhovense vliegveld.

‘Op dit gebied valt nog een wereld te winnen’, concluderen onderzoekers van Bureau Beke die de georganiseerde criminaliteit en de aanpak ervan op Eindhoven Airport in opdracht van onder meer de gemeente Eindhoven, Eindhoven Airport en douane onder de loep namen en beschreven in een uitgebreid rapport. Dat biedt een aardige inkijk in welke vormen van misdaad een rol spelen op en rond het vliegveld. De aanpak daarvan staat nog ‘in de kinderschoenen’.

Want, zo blijkt: georganiseerde criminaliteit komt onvoldoende in beeld. De focus van de Koninklijke Marechaussee (Kmar), politie, douane en beveiligers ligt vooral op veilig vliegen en het vinden van explosieven. Ze moeten structureler controleren op illegale goederen, opvallende signalen beter vastleggen, meer informatie delen en onderling beter samenwerken, concluderen de onderzoekers.

Smurfen’ is een van de grootste criminele fenomenen op Eindhoven Airport. Zo noemen opsporingsdiensten het vervoeren van geldbedragen net onder de 10.000 euro - daarboven moet het worden aangegeven bij de douane. Dat wordt jaarlijks vijfhonderd tot zevenhonderd keer aangetroffen bij reizigers op het vliegveld. Het aantal drugsvondsten ligt vele malen lager: er wordt niet uitgebreid naar gezocht.

‘Geld vind je elke dag’
‘We vinden dagelijks grote hoeveelheden geld', tekenden de onderzoekers op uit de mond van een beveiligingsmedewerker. ‘Drugs wat minder, wel spacecake, zakje wiet [...] Een keer iemand met coke in de onderbroek en schaamstreek, dat is incidenteel. Geld vind je elke dag’.

Van 2019 tot en met 2023 werd - naast het ‘smurfen’ - in 322 gevallen verborgen witwasgeld gevonden: in totaal 4,3 miljoen euro. Gemiddeld ging het om ruim 13.000 euro, met uitschieters tot boven een ton. Douanebeambten zien geregeld gekende criminelen met verdacht geld naar zonnige steden als Malaga, Alicante en Istanbul vliegen. ‘Voor vakantie’, luidt hun oncontroleerbare verklaring meestal.

Mensensmokkel werd de afgelopen jaren ruwweg tussen de tweehonderd en vierhonderd keer gesignaleerd. Het gaat vooral om valse reisdocumenten. Eindhoven Airport is weliswaar een ‘knooppunt’ voor mensensmokkel, maar volgens de onderzoekers komen vooral ‘kleinschalige, individuele en soms familiale’ vormen in beeld.

Mensenhandel - vaak vrouwen die aan het werk worden gezet als prostituee - komt ook voor, maar is lastig te onderzoeken, vertelt een politiemedewerker: ‘Er zijn signalen genoeg, maar nog geen bewijzen dat dit dagelijks gebeurt.[...] maar de meeste vrouwen ontkennen. Deze vrouwen zijn niet gebaat bij samenwerken met de overheid; op teruggestuurd worden naar hun land van herkomst zitten ze niet op te wachten'.

Amper coke
Eindhoven Airport mag dan de tweede luchthaven van het land zijn, het is op het gebied van drugsvangsten bij lange na geen Schiphol. Op het Amsterdamse vliegveld werd vorig jaar 2400 kilo coke gevonden, in Eindhoven trof de douane 7,5 gram aan in vijf jaar tijd.

Het verschil is grotendeels verklaarbaar. Eindhoven Airport kent geen vrachtvluchten - in Amsterdam vorig jaar goed voor 70 procent van de cokevangst - en vrijwel geen vluchten buiten de EU of Schengenlanden.

Explosieve stoffen
Al sluiten de onderzoekers niet uit dat veel meer drugs de Eindhovense luchthaven passeren dan de cijfers doen vermoeden. Vondsten zijn meer toevalstreffers dan het gevolg van een structurele werkwijze, vertelt een beveiligingsmedewerker aan de onderzoekers: ‘Onze apparatuur kijkt niet naar drugs. Kan je wel instellen maar daar staat het niet op ingesteld, alleen op explosieve stoffen. Twee kilo cocaïne in een pakje dat valt niet op’.

Een medewerker van de KMar meent dat de geregistreerde incidenten niet het hele verhaal vertellen. ‘Als we naar de cijfers kijken van Eindhoven Airport en wij als KMar wat betreft drugs en geldsmokkel dan lijkt het allemaal mee te vallen. Maar als ik kijk naar de toevalstreffers die wij hebben. […] Deze luchthaven is gewoon rete-interessant voor de criminaliteit’.

In een reactie op het rapport laten gemeente Eindhoven, de marechaussee, Eindhoven Airport en de douane weten niet op te kijken van de conclusies. Ze vinden dat het rapport wat nuance behoeft.

De scanapparatuur zou best drugs kunnen waarnemen, zegt Mariëlle Sijm, securitymanager van het vliegveld. ,,We moeten kijken naar gevaarlijke items. Maar het is beveiligers wettelijk niet toegestaan naar drugs te zoeken.”

De Kmar zou dat wel kunnen, zegt brigadecommandant Brabant-Zuid Bas Roselle. ,,Maar qua capaciteit wil ik daar helemaal niet aan denken. Die aanleiding is er niet.” Er wordt al weldegelijk op basis van risicoprofielen gelet op drugsvervoer, zegt Roselle. ,,Maar we vinden vooral gebruikershoeveelheden.”

Betere screening
De onderzoekers zien ook dat de screening van medewerkers van de verschillende instanties en bedrijven die helpen Eindhoven Airport draaiende te houden beter kan. Dat vormt een risico op criminele contacten. Op enkele meldingen na lijkt corruptie geen serieus probleem te vormen op het vliegveld. Al zijn er wel incidenten.

‘We hebben wel zaken dat bijvoorbeeld bij een sollicitatiegesprek geld wordt geboden voor een Eindhoven Airport-pas', zegt een medewerker. En: ‘Criminelen gaan op sollicitatiegesprek en willen per se bij het schoonmaken van vliegtuigen werken. Dan is er wel een plaats bij het restaurant, maar nee, deze persoon wil per se bij het vliegtuig. Waarom dan? Ik ben dol op vliegtuigen [is het antwoord]’.

Ook de drie bedrijventerrein in de omgeving, die ruim 1100 ondernemingen huisvesten, vormen potentieel een probleem. Het zijn voor de gemeente en opsporingsdiensten ‘blinde vlekken’. Er is veel verloop en er zitten relatief veel bedrijven uit branches die als risicovol worden gezien zoals ict, vastgoed en financiën.

Capaciteitsgebrek
De onderzoekers prijzen samenwerkingen zoals Team Ondermijning Luchthaven (TOL) met daarin medewerkers van opsporing en handhaving van de Kmar, die informatie verzamelen en zaken oppakken.

De betrokken instanties zijn inmiddels projecten gestart om de aanpak te verbeteren. Het vliegveldpersoneel wordt uitgelegd hoe signalen van misdaad te herkennen wat ze ermee moeten doen. Er wordt onderzocht wat de sleutelposities op het vliegveld zijn en hoe informatie over mogelijk kwetsbare medewerkers op die plekken onderling kan worden gedeeld.

Daarnaast werkt onder meer de douane aan een completer beeld over de doorvoer van drugs om vervolgens te kijken of bijvoorbeeld op een andere manier moet worden gecontroleerd. De gemeente is inmiddels gestart met bedrijfsbezoeken om een beter beeld te krijgen van de bedrijfsterreinen.