Laatste keer rondkijken in de voormalige Marechausseekazerne in Assen

Gepubliceerd op: 6-6-2020

Nog een laatste keer rondkijken in de gevangeniscellen aan de Beilerstraat

Aan het eind van de Beilerstraat in Assen prijkt de statige marechausseekazerne, gebouwd in 1939. Het pand kende meerdere bestemmingen en tot voor kort huisde hier een kantoor van Interzorg. Nu gaat het gebouw, met inachtneming van de monumentale waarde, plaats maken voor appartementen: het zogeheten 'kazernecomplex'.

Gebruikt door de bezetter "Met een interieur dat bijna iedereen vergeten is", zegt onderzoeker Wim Ensing uit Assen. Hij nam contact op met Interzorg om ze te wijzen op een paar heel bijzondere vertrekken. Hij mocht komen kijken. Hij geeft ons een rondleiding. Nog net op tijd.

"Hier zitten dus gewoon de cellen in die door de marechausseekazerne gebruikt zijn, en een luchtplaats en een verhoorkamer. De bezetter gebruikte ze in de oorlog aantoonbaar, om ook communisten gevangen te zetten. Vijf van hen hebben hier gevangen gezeten. De enige die de oorlog heeft overleefd was Sjerp Weima. In zijn memoires schrijft hij dat er om 05.00 uur 's morgens, in de nacht van 25 op 26 juni 1941, bij hem op de deur werd gebonsd. Hij deed open, er stormden enkele mannen binnen; deden een huiszoeking; vonden communistische lectuur. Sjerp stond al als communist bekend, dat was hij voor de oorlog al, dus ze wisten wel wie ze moesten hebben."

"De aanleiding om deze vijf mensen op te pakken was Operation Barbarossa: de inval van Hitler-Duitsland in de Sovjet Unie. Daarmee waren alle communisten gelijk verdachten die men allemaal wilde opsluiten. Dat is in heel Nederland met honderden mensen gebeurd, in Drenthe waren het er vijf: Johannes Trip en Hendrik de Vries uit de omgeving Emmen, Wolter Aalders uit Roden en Hendrik Otter uit Nietap. Waar wij nu staan hebben zij ook gelopen."

Sjerp Weima, een communist uit Assen wordt in 1941 opgepakt door de Duitse bezetter. Vanaf dat moment komt hij in meerdere werk- en concentratiekampen terecht, waaronder Kamp Amersfoort en Neuengamme. Vermoedelijk ná de oorlog vertrouwt hij zijn herinneringen toe aan het papier. Die veertig handgeschreven velletjes komen in het Drents Archief en op het bureau van onderzoeker Wim Ensing terecht. Ensing doet al geruime tijd onderzoek naar het communistisch verzet in Drenthe, zijn boek komt naar verwachting in februari uit.

Vergeleken met de rest van het Noorden had Drenthe geen grote actieve, communistische gemeenschap. "Eigenlijk was Sjerp Weima de laatste van de gearresteerde kaderleden van de CPN in Drenthe. Daarna is er niet meer zo heel veel gebeurd. Ze hadden Drenthe wel aardig opgerold", aldus Ensing. Na de Tweede Wereldoorlog was Weima niet langer politiek actief. Eerst kreeg hij een baantje op het gymnasium als conciërge. Tot 1969 was
hij conciërge op de Jan Fabricius mulo. Honderden Assenaren hebben hem gekend.

Het hele gesprek en de rondleiding door de voormalige Marechausseekazerne te Assen, met Wim Ensing is te horen, zondagmiddag in Drenthe Toen, van 14.00-16.00 uur. (RTV Drenthe). Daarna via uitzending gemist en nu al via de podcast.