Stiekem’ geldtransport van 15 miljard euro: ‘Ook criminelen zien wat wij aan het doen zijn’

Gepubliceerd op: 17-5-2023

In het diepste geheim en verspreid over een maand tijd verhuisden 15 miljard euro aan munten, biljetten en goud van Haarlem naar Zeist. Naar de plek waar De Nederlandsche Bank (DNB) haar nieuwe Cashcentrum opende. Dit is hoe de bank dat ongemerkt voor elkaar kreeg en tóch op elke mogelijk calamiteit was voorbereid. ,,Er is nooit twee keer exact dezelfde route gereden.”
10,4 miljard euro aan goud en munten, 4,5 miljard euro aan bankbiljetten. Jarenlang lag deze enorme geldvoorraad van DNB opgeslagen in Amsterdam, in een meer dan vijftig jaar oud pand in het centrum van de hoofdstad. Maar de criminaliteit wordt steeds geavanceerder en het gebouw was aan een renovatie toe. Verhuizen is hoognodig, werd besloten.
En dus moest er 15 miljard euro van A naar B worden vervoerd. Een monsteroperatie, waarvoor de bank, Koninklijke Marechaussee, Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), politie en gemeentes samen om de tafel gingen zitten en waarop zij zich maandenlang voorbereidden, vertelt Coen Voormeulen, divisiedirecteur cash bij DNB. ,,Je wil eigenlijk één vraag beantwoorden: hoe gaan we dat aanpakken, met 200.000 kilo goud?’’

Stoppen voor koffie
Eerst werd de geldvoorraad in 2020 tijdelijk in Haarlem opgeslagen. In de afgelopen weken werd de poen naar het nieuwe Cashcentrum in Zeist getransporteerd. Voormeulen was medeverantwoordelijk voor dit enorme geldtransport, met alleen al 200.000 kilo goud. Hij benadrukt dat hij om veiligheidsredenen niet álles uit de doeken kan doen. ,,Maar er werd natuurlijk gekeken: gaan we dit doen door de lucht, over water of via de weg? De eerste twee opties vielen af, besloten werd om over de weg te gaan. Toen zijn we gaan rekenen: wát voor voertuigen heb je nodig en hoeveel?’’

De beveiliging rondom zo'n transport ligt in handen van de Koninklijke Marechaussee. Er werd besloten om de geldvoorraad gefaseerd over de weg te vervoeren in massieve vrachtwagens. Samen met de marechaussee bekeek de bank daarbij uitvoerig met welke risico’s ze te maken konden krijgen: ‘voor elk scenario wordt een plannetje bedacht’.

Stan Verberkt (59), woordvoerder van de Koninklijke Marechaussee, reed afgelopen maandag mee tijdens de allerlaatste rit. Hoeveel personeel bij het waardetransport betrokken was, wil hij niet prijsgeven. ,,Over de inzet van mensen mag ik geen uitspraken doen. Net zo min kan ik verklappen hoeveel transporten er geweest zijn. Als ik dat vertel, kunnen bepaalde lieden uitrekenen of zo’n transport de moeite waard is voor ze. Maar er zijn meerdere transporten geweest.’’

Mijn vrouw wist nergens van
De ingehuurde chauffeurs kregen kort van tevoren te horen dat ze met héél veel geld op pad gingen. Maar toch, hoe houd je zo’n operatie geheim? Verberkt: ,,Iedereen moet integer zijn en mondje dicht houden. Mijn vrouw wist bijvoorbeeld ook van niks, net zo min als mijn naaste collega’s. En het is geheim gebleven, dus er is niet gelekt. Maar goed ook, want dat brengt anderen mogelijk in gevaar.’’

Iedereen moet integer zijn en mondje dicht houden. Mijn vrouw wist bijvoorbeeld ook van niks
Stan Verberkt, Woordvoerder van de Koninklijke Marechaussee
De meeste ritten vonden gewoon low profile overdag plaats, zegt Verberkt. ,,En er is nooit twee keer exact dezelfde route gereden. Dat zou te makkelijk zijn voor criminelen. Of we onderweg stopten voor de koffie? Haha, echt niet. We zijn continu in beweging gebleven en voor alles wat kon gebeuren, was een protocol.’’

Volgens de divisiedirecteur Voormeulen is er in de afgelopen maanden rekening gehouden met talloze scenario’s. ,,Ik kan daar niet alles over delen, maar laat ik het zo zeggen: de mensen die dit transport zien rijden, weten ook wel dat er geen krentenbollen in deze vrachtwagens vervoerd worden. Het transport gaat over de openbare weg en men weet dat het nieuwe Cashcentrum wordt gebouwd in Zeist. We gaan er vanuit dat criminelen dondersgoed weten wat we aan het doen zijn. Op mogelijke criminele acties wordt zwaar beveiligd.’’

Aanrijding of protesterende boeren, wat doe je dan?
Maar dat zijn niet de enige scenario's waar de bank en marechaussee zich op voorbereiden. ,,Heel praktisch: denk aan aanrijdingen, wat doe je dan? En wat als de route geblokkeerd wordt door protesterende boeren? Dat zou niet heel goed uitkomen. Je kunt nooit met elk scenario rekening houden natuurlijk, maar als duidelijk is dat zich hinder voor kan doen, gaan we niet rijden.’’

Wat als de route geblokkeerd wordt door protesterende boeren? Dat zou niet heel goed uitkomen
Coen Voormeulen
Dit keer werd het geldtransport verspreid over een maand. Lijkt logisch als je bedenkt dat er onder meer 14.000 goudstaven à 12,5 kilo werden verhuisd. Anderzijds, het eerdere transport in 2020 van Amsterdam naar Haarlem nam slechts ruim 21 uur in beslag. ,,Deze keer hebben we de klus bewust gespreid uitgevoerd. Dat is minder belastend voor onze mensen en het uiteindelijk ook minder opvallend’’, aldus Verberkt van de Koninklijke Marechaussee.

De laatste rit op maandag was hij erbij. ,,Hoe dat was? Indrukwekkend professioneel. Klinkt uit mijn mond als een promo-praatje, maar dat was echt zoals ik het voelde. Onze mensen weten wat ze doen, zijn op elkaar ingespeeld en goed bewapend voor deze klus.’’

Geld achter hele dikke deuren
In het pand in Zeist, dat een beetje doet denken aan een bunker, ligt de geldvoorraad nu achter ‘hele dikke deuren’ in een stevige kluis. Tevens worden er in het gebouw bankbiljetten en munten gesorteerd, om vervolgens via waardetransporten uitgereden te worden naar banken en geldverwerkers in het land. Alle bankbiljetten die in Nederland circuleren, komen er vandaan.

En dus ligt die berg geld en goud nu stevig achter slot in grendel in een gebouw dat, als het goed is, vijftig tot honderd jaar mee zal gaan. Verberkt: ,,De kans dat ik tijdens mijn carrière nog zo’n verhuizing meemaak, is heel erg klein.”