Beveiliging bij Defensie zo lek als een mandje

Gepubliceerd op: 17-5-2023

Beveiliging bij Defensie zo lek als een mandje: indringers kunnen ongehinderd bij zwaar wapentuig
DEN HAAG - De beveiliging van militaire objecten zoals radarinstallaties, gevechtsvliegtuigen en legervoertuigen rammelt aan alle kanten. Buitenstaanders kunnen zonder problemen binnendringen op legerbases en materieel kapotmaken of stelen, constateert de Algemene Rekenkamer. „Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben voor de veiligheid van de Nederlandse staat of zijn bondgenoten.”
Voor het eerst slaat de Rekenkamer alarm over de beveiliging bij Defensie. Onderzoekers hebben de afgelopen tijd acht keer geprobeerd om toegang te krijgen tot de zwaarst beveiligde objecten van de krijgsmacht. Daarbij lukte het vier keer om binnen te komen. „Als het testteam had gewild, hadden zij deze objecten kunnen beschadigen of ontvreemden”, aldus onderzoekers van de Rekenkamer.

Het gaat om militaire terreinen waar de zwaarst beveiligde goederen van Defensie staan, zoals straaljagers, helikopters, marineschepen, gevechtsvoertuigen en vuurwapens. Elektrische beveiliging blijkt vaak verouderd en storingsgevoelig. De vervanging van die elektrische systemen is fors vertraagd en staat op z’n vroegst in 2025 op de planning.

Personeel ondernam geen actie
Op één legerbasis kwam een testteam van de Rekenkamer door ’inklimming’ op het terrein. „Daarbij heeft voorbijrijdend defensiepersoneel het testteam tweemaal gezien”, beschrijven de onderzoekers. „Het personeel ondernam geen actie en alarmeerde de beveiligingsorganisatie niet. Daardoor kon het testteam zich ongehinderd op het defensieterrein bewegen en een paar minuten later het doelwit bereiken. Het doelwit was niet goed afgesloten door defensiepersoneel.”

De Rekenkamer oordeelt vernietigend over ’het veiligheidsbewustzijn’ bij defensiepersoneel. Soms waren medewerkers zelfs behulpzaam om buitenstaanders de weg te wijzen naar zwaarbeveiligd wapentuig. En dat terwijl sinds de oorlog in Oekraïne een verhoogde staat van paraatheid geldt bij Defensie. Dat betekent dat defensiepersoneel extra alert moet zijn op bijzonderheden op en rondom defensielocaties. „Dit is geen fraai beeld”, moet vicepremier Wopke Hoekstra erkennen.

Het zelf proberen binnen te dringen van overheidsterreinen is een opmerkelijke methode van controle door de Rekenkamer, die meestal vooral op papier toezicht houdt op de overheidsuitgaven en uitvoering van beleid. Toch vindt collegelid Barbara Joziasse de ’inklimming’ te rechtvaardigen. „Als Rekenkamer doen we onderzoek en houden we het kabinet scherp. Het gaat niet alleen om de euro’s. Ik denk dat het goed is dat er een Rekenkamer is die er af en toe doorheen prikt.”

Niet de eerste keer
Het is niet voor het eerst dat Defensie wordt gewezen op problemen bij de beveiliging. In 2008 ontdekte programmamaker Alberto Stegeman al dat er sprake was van veiligheidslekken op Nederlandse legerbases. Zo kon hij op vliegveld Woensdrecht dicht in de buurt van gevechtsvliegtuigen komen en reed hij in Havelte zelfs met een legervoertuig van het terrein af. Ook in 2016 kon hij ongestoord rondlopen tussen legervoertuigen op de legerbasis in Oirschot.

De gebrekkige beveiliging is ook het gevolg van de slechte staat waarin veel kazernes en legerbases verkeren. In de oude gebouwen is van alles mis en reparaties laten vaak lang op zich wachten. Volgens de Rekenkamer is daarin de komende jaren wel verbetering te verwachten: de komende tien tot vijftien jaar trekt Defensie maar liefst 19,2 miljard euro uit om het vastgoed weer bij de tijd te krijgen.