Futuristische jetpacks geven Nederlandse mariniers superkrachten: ’Dit is de toekomst’

Gepubliceerd op: 4-4-2024

DEN HAAG - Speciale eenheden van de mariniers trainen deze weken met de jetpack, een pak met straalmotoren waardoor ze als een Marvel-superheld door de lucht suizen. „Dit is de toekomst”, zeggen ze. Maar mag het wel?
Het is een magisch gezicht. Onder donderend geraas verheffen twee militairen zich van het grasveld in de marinehaven in Den Helder, alsof ze gewichtloos zijn. Op hun rug zit een straalmotor en hun handen zijn gestoken in twee kleinere straalmotoren. Met twintig tot dertig kilometer per uur scheren ze een paar meter boven de grond, draaien een bocht en zweven dan weer terug. Zacht landen ze op hun voeten en met een plof en een rookwolkje schakelen de motoren uit.

Oorlog in Oekraïne
De jetpack geeft de special forces superkrachten, is de verwachting van plaatsvervangend commandant Eric Lieftink van Marsof, de elite-eenheden van het Korps Mariniers. Als terrorismebestrijders kunnen ze in een mum van tijd aan boord gaan van een gekaapt schip of op het dak komen van een gebouw waar terroristen schuilen. Elitemilitairen kunnen er een mijnenveld mee omzeilen of snel ter plekke zijn als iemand hoog op de berg gewond is geraakt. „Het verbaast me dat we ze nog niet hebben gezien in de Oekraïne-oorlog”, zegt luitenant-kolonel Lieftink.

Vliegen met een jetpack is niet zonder risico. De apparaten leveren duizend paardenkrachten stuwkracht en een stuurfout zit in een klein hoekje. Terwijl één ploeg zich voorbereidt, wordt net een andere piloot uit het water gevist. Het is niet voor het eerst dat mariniers in het water plonzen tijdens het oefenen. De 25 kilo zware apparatuur blijft wel drijven. De dure motor – kosten: een paar ton per unit – moet gespoeld worden, maar is gemaakt om een waterlanding te overleven.

Juridische problemen
De experimenten met jetpacks stuiten behalve op praktische ook op juridische problemen, blijkt uit interne documenten. Strikt genomen is het vliegen met dit experimentele apparaat een misdrijf, schrijft directeur Jan Paul Apon van de Militaire Luchtvaart Autoriteit (MLA). Want is een jetpack een luchtvaartuig of niet? Zo nee, dan is het strafbaar om ermee de lucht in te gaan. Is het wel een luchtvaartuig, dan is een luchtwaardigheidsbewijs verplicht, en dat heeft een jetpack niet. Ook dat is strafbaar, zo schrijft Apon.

Vlieg je ermee in de nabijheid van een vliegveld dan zijn de eisen helemaal torenhoog: vluchtplannen, radiocontact en transponders zijn allemaal verplicht in gecontroleerd luchtruim – en afwezig bij de jetpack. Volgens het defensie-document rammelen de experimenten dus aan alle kanten. Aan de andere kant: de toestellen blijven laag boven water of grond en botsingsgevaar met ander vliegverkeer is nagenoeg nul. ’De luchtvaartveiligheid is niet gevaar gebracht’, schrijft de MLA-directeur.

In afwachting van de typecertificering voor de jetpack geldt nu een soort gedoogsituatie, zegt Lieftink. Hij benadrukt dat defensie niet bang moet zijn om technisch te innoveren. „We denken daarom liever in oplossingen dan in beperkingen. Mariniers willen in staat zijn om plekken te bereiken waar anderen niet kunnen komen.”

Gijzelaar, schutter of terrorist
Nederland experimenteert met het Britse systeem van de firma Gravity internationaal in de voorhoede . In de operationele praktijk zijn ze nog niet ingezet. Is de jetpack behalve spectaculair speelgoed ook werkelijk waardevol als nieuw gereedschap voor militairen en terreurbestrijders? Met dit vervoermiddel ben je kwetsbaar in de lucht, zeker omdat je geen handen vrij hebt om een wapen te hanteren. Bovendien is een heimelijke nadering onmogelijk door het oorverdovende geraas van de motoren. Maar de voordelen zijn aanzienlijk.

„Natuurlijk zijn er lui sceptisch”, zegt marinier Tim, die de zesweekse vliegopleiding heeft doorlopen. „Ik kijk daar een beetje naar zoals naar de soldaten te paard die zeiden ’dat wordt nooit wat’ toen de eerste auto voorbij kwam. Geloof me, dit wordt echt de toekomst. Kijk hoeveel makkelijker je je verplaatst. Stel dat je straks met een heel team kunt landen op het dek van een ander schip. Of hoeveel sneller je bij een gijzelaar kunt komen in een gebouw. Of stel dat er een schutter opduikt op de Dam en je komt met auto’s niet door de verkeerschaos heen. Dan kun je met een jetpack via de grachten snel ter plaatste zijn. De mogelijkheden zijn ongekend. En ook in een helikopter ben je kwetsbaar. Zodra wij geland zijn, hebben we direct de handen vrij voor een wapen.”

Duizend pk
Eenvoudig is het niet om als een engel boven het water te zweven. „Als je denkt dat je dit in twee dagen leert, kom je van de koude kermis thuis”, zegt Tim. „Je moet die duizend pk onder controle houden en het zijn allemaal minimale bewegingen. De eerste weken was ik al blij dat ik een seconde stabiel kon hooveren.”

Inmiddels voelt hij zich als en soort Iron Man. „Het gaat zo super, het is net als fietsen. Waar je naartoe wilt, daar ga je naartoe. Het is onwerkelijk.”