Luchtafweer rond Den Haag: beveiliging op scherp tijdens NAVO-top

Gepubliceerd op: 18-6-2025

Het is de grootste veiligheidsoperatie in de geschiedenis van ons land: de NAVO-top in Den Haag in goede banen leiden. Voor het beveiligen van zo'n 150 staatshoofden en ministers uit meer dan veertig landen, zijn vandaag militaire systemen en materieel geplaatst. "Hiermee zitten we echt aan de grenzen van wat we qua capaciteit aankunnen", zegt Pieter-Jaap Aalbersberg.

Als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) coördineert hij de operatie, die al een jaar wordt voorbereid. "Alle 150 gasten hebben een risicoprofiel en moeten beveiligd worden, van de luchthaven naar het hotel en van het hotel naar de vergaderlocatie. Logistiek is dit een enorme operatie voor de politie en de marechaussee."

Aalbersberg merkt dat de geopolitieke spanningen in de wereld een extra lading meebrengen; de veiligheidsrisico's zijn groter. "De top staat al heel lang gepland. Kwaadwillenden weten dat dus ook en hebben zich ook kunnen voorbereiden."

Verdediging luchtruim
Het Air Operations Control Station in Nieuw-Milligen bij Apeldoorn bewaakt en beveiligt het Nederlandse luchtruim. Tijdens de NAVO-top is het commandocentrum dubbel bezet en krijgt de luchtmacht ook meer middelen om in te grijpen.

"Normaal hebben we F-35 gevechtsvliegtuigen klaarstaan", zegt majoor Bram Wieser. "Daar komen nu Apache-helikopters, Patriotsystemen en Nasams-systemen bij." Die laatste twee zijn luchtraketafweersystemen, waarbij vanaf de grond een raket op een doel kan worden afgeschoten.

Defensie
Een Patriot-luchtraketafweersystemen
Rond Den Haag plaatst Defensie vandaag al verschillende afweer- en radarsystemen. Ook worden de gevechtshelikopters al rond de stad neergezet. Op onder meer parkeerterreinen in Katwijk, Noordwijk, Wassenaar, Nootdorp en Zoetermeer komt het militaire materieel te staan.

Streng bewaakt
Even een kijkje nemen kan alleen op afstand. De terreinen worden streng bewaakt en de beveiliging mag geweld gebruiken om onbevoegden buiten de deur te houden.

"We moeten snel kunnen reageren", zegt majoor Wieser. "Nederland is maar een klein land dus we moeten direct kunnen ingrijpen. Daarom werken we ook samen met onze buurlanden. Die houden ons op de hoogte van een dreiging die eraan komt."

Een voorbeeld van een dreiging is een vliegtuig dat geen contact maakt met de luchtverkeersleiding. Heel snel kan dan worden besloten om gevechtsvliegtuigen het toestel te laten onderscheppen om te kijken wat er aan de hand is.

"De druk is zeer hoog", erkent Wieser. "Er staat heel wat op het spel. Alle middelen die we tot onze beschikking hebben, staan in een hoge staat van paraatheid."

Honderden scenario's
De NCTV is op honderden scenario's voorbereid. "We hebben daar ook op geoefend en veel maatregelen genomen. Iedereen weet wat hij moet doen in welk scenario." Aalbersberg heeft daarnaast ook nauw contact met de veiligheidsorganisaties van de landen die meedoen.

Defensie
Het marineschip Tromp
Ook het schip Zijner Majesteits Tromp, het boegbeeld van de Nederlandse marine, zal tijdens de top voor de Nederlandse kust liggen. Het schip is onder meer gespecialiseerd in het neerschieten van vijandelijke vliegtuigen en zal in nauw contact staan met het Air Operations Control Station in Nieuw-Milligen.

Samenleving merkt gevolgen
Voor Aalbersberg is de top onder meer geslaagd als alles ongestoord en goed heeft gefunctioneerd. Maar ook als de samenleving er niet te veel last van heeft gehad. "Het heeft natuurlijk ook gevolgen voor de mensen in Nederland. Er is gewoon minder beveiliging beschikbaar."

De grootste hinder wordt verwacht rond Den Haag, maar ook in Leiden, Noordwijk en Schiphol. Nieuwsgierige reizigers op de luchthaven in Amsterdam zullen hoogstwaarschijnlijk niet veel meekrijgen van de top. Hoewel alle genodigden daar aankomen, zullen alle toestellen naar de Polderbaan rijden, waar de leiders uitstappen en via een tijdelijke terminal naar een auto kunnen gaan.

Ook langs de route is het lastig kijken. De A5 bij Schiphol is helemaal afgesloten en de A4 in de richting van Den Haag deels. Andere wegen worden tijdelijk afgesloten op het moment dat een van de NAVO-gasten langskomt. Ook viaducten worden daarbij afgesloten voor publiek.