Laat die Top maar komen!

Gepubliceerd op: 19-6-2025

De voorbereidingen op de NAVO-top, de grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland, waren langdurig en intensief. Inmiddels is het voor de politie en de KMar een kwestie van aftellen. “De organisatie staat als een huis. Onze mensen zijn goed getraind en zeer gemotiveerd. Laat die top nu maar komen!”

Willem Woelders, nationaal commandant NSGBO (Nationale Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden) bij de Nationale Politie en Greet van der Mars, algemeen commandant van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) bij de Koninklijke Marechaussee, hebben er alle vertrouwen in dat de NAVO-top ‘waardig, gastvrij, veilig en ongestoord’ zal verlopen. Het moet de kroon worden op ruim anderhalf jaar van voorbereiding, waarin niet alleen politie en KMar, maar ook Defensie, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), verschillende gemeenten en andere partners een cruciale rol spelen.

Mega-klus
De mega-klus rond de NAVO-top wordt vaak vergeleken met die rond de Nuclear Security Summit (NSS) in 2014 – tot dan toe de grootste beveiligingsoperatie op Nederlands grondgebied."Maar de NAVO-top is nog weer een slag groter – en complexer”, vertelt Woelders. “Bovendien heb je te maken met heel andere omstandigheden dan in 2014”, vult Van der Mars aan. “De geopolitieke situatie staat behoorlijk onder druk; er is sprake van onrust in de samenleving, die onder meer tot uiting komt in - soms gewelddadige - demonstraties. Ook is de dreiging van cyberaanvallen en sabotage enorm toegenomen. En kijk ook naar de razendsnelle ontwikkelingen rond drones. Die combinatie van factoren maakt een vergelijking met de NSS lastig."

Geen kant-en-klaar draaiboek
Voor de NAVO-top lag dus geen uitgewerkt ‘draaiboek’ klaar. Wel hebben politie en KMar goed gekeken naar de evaluatierapporten over de NSS. Woelders: "Die bevatten veel ervaringen die we ook nu weer goed kunnen gebruiken. Verder hebben we onder meer gesproken met tal van collega’s in de landen waar de laatste NAVO-toppen hebben plaatsgevonden. Vooral de bezoeken aan Washington en Madrid hebben ons veel belangrijke informatie opgeleverd. En we zijn bijvoorbeeld ook naar Parijs geweest, om te zien hoe men zich daar voorbereidde op de Olympische Spelen. Vooral de Franse ervaringen met beveiliging tegen drones waren voor ons heel leerzaam."

Samenwerking
Hoewel beide organisaties hun eigen, specifieke taken en verantwoordelijkheden hebben, is voor de beveiliging van de NAVO-top een goede samenwerking tussen politie en KMar van groot belang. “In de voorbereidingen hebben we dan ook vrijwel alles samen gedaan”, vertelt Van der Mars. Zo was er dit voorjaar een grote, gezamenlijke oefening voor alle kwaliteitsgroepen van politie en KMar op het Walibi-terrein in Biddinghuizen. Woelders: “Daar hebben we gezamenlijk getraind - zowel op het gebied van bewaken en beveiligen, als op de inzet van de ME en andere kwaliteitsgroepen bij ernstige openbare ordeverstoringen, zoals een uit de hand gelopen demonstratie.”

Procedures oefenen
Een andere grote, gemeenschappelijke oefening vond plaats in Roemenië, op een goed toegeruste EU-oefenlocatie die realistische trainingen van uiteenlopende aard mogelijk maakt. Woelders: “Daar hebben we onder andere alle procedures rond de persoonsbeveiliging heel goed doorgenomen en getraind.” Van der Mars is net terug van een oefening op Schiphol, waar op een vliegtuigplatform tot diep in de nacht de procedures rond de ontvangst van de staatshoofden en regeringsleiders zijn geoefend. “Het was heel intensief. Ik heb mijn kussen vannacht precies één uur aangeraakt; toen begon mijn reguliere werkdag weer.” Ook hebben alle motorrijders van de KMar en de politie onlangs nog eens grootschalig getraind op de begeleiding van de ‘stoetjes’ voor de beveiligde transporten van hoogwaardigheidsbekleders van Schiphol naar Den Haag. Woelders: “Zo hebben we successievelijk alle kwaliteitsgroepen goed geprepareerd, zodat ze op het vereiste hoge niveau kunnen opereren.”

Table Tops
En dan zijn er ook nog de Table Top eXercises (TTX) die verschillende KMar- en politiecollega’s hebben doorlopen, samen met andere partners uit het veiligheidsdomein, zoals de Veiligheidsregio’s, Defensie en gemeenten - onder coördinatie van de NCTV: “Bij die Table Tops gaat het om het oefenen van scenario’s die zich rond de top mogelijk kunnen voordoen”, legt Van der Mars uit. “Bijvoorbeeld een cyberaanval, sabotage van de vitale infrastructuur of een poging tot spionage. Hoe gaan we daarmee om? Welke stappen zijn er te onderscheiden? Wie is wanneer aan zet? Al dit soort scenario’s hebben we met de verantwoordelijke partners intensief doorgenomen en geoefend. Mocht zich zoiets straks in werkelijkheid voordoen, dan weten alle partijen wat hen te doen staat en sluiten de ondernomen acties goed op elkaar aan.”

Demonstraties
Speciale aandacht was er in de voorbereidingen zeker ook voor demonstraties. Voor kleinere groepen zijn er dichtbij het World Forum – maar ook op Schiphol – plekken aangewezen waar dat mag. Grotere groepen moeten uitwijken naar locaties als het Malieveld. “Daar gaat de gemeente over”, geeft Woelders aan. “Verder geldt ook rond de NAVO-top wat altijd voor demonstraties geldt: mensen moeten zich wel aan de regels houden en geen ‘gekke dingen’ gaan doen, zoals geweld gebruiken. Rond deze NAVO-top moet je bovendien rekening houden met demonstraties door buitenlandse groeperingen, waar wij nog weinig zicht op hebben. Speciaal voor de NAVO-top hebben we een informatiecel opgezet die in de week van de top wordt bemenst door collega’s uit de deelnemende landen. Die kunnen onze organisaties zo nodig snel voorzien van informatie die we nodig hebben om onze beveiligingstaken goed te kunnen uitvoeren.”

‘Basisniveau geborgd’
Met een zo grote concentratie van politie- en KMar-personeel in een relatief klein gebied in de Randstad, rijst de vraag: hoe zit het in de week van de NAVO-top met de veiligheid in de rest van Nederland? Woelders: “Vanaf het begin van de voorbereidingen hebben we sessies belegd met alle eenheden. Centraal daarin stond de vraag: wat is voor jullie het basisniveau dat je nodig hebt om je reguliere politietaken te kunnen blijven uitoefenen? Dus: reageren op meldingen, aangiftes opnemen, eventuele rechercheonderzoeken doen die je á la minute moet starten. Dat alles is nu goed geborgd. Zeker, er is in de week van de top minder capaciteit beschikbaar, maar in ieder geval voldoende om het normale politiewerk te kunnen blijven doen.” Hij wijst erop dat op de achtergrond bovendien een deel van de ‘nationale reserve’ paraat is: “Een aantal kwaliteitsgroepen en ME-pelotons, die flexibel kunnen worden ingezet in heel Nederland, op plekken waar dat nodig is.”

‘Absoluut klaar voor’
Alle ballen tegelijk in de lucht houden, dus. Het zal niet makkelijk worden, maar de lange, intensieve en nauwgezette voorbereidingen, geven politie en KMar vertrouwen dat de NAVO-top daadwerkelijk ‘waardig, gastvrij, veilig en ongestoord’ zal verlopen. Van der Mars: “We zijn er absoluut klaar voor! Het is druk, het is veel, maar wat is dit een fantastische klus! Echt een eer om hier onderdeel van te mogen zijn!”

“Voor mij is dat niet anders”, vult Woelders aan. “Daar komt nog bij dat dit in principe mijn laatste grote klus is, omdat ik in september afzwaai. Een mooie afronding van mijn loopbaan bij de politie. De organisatie van de beveiligingsoperatie staat volgens mij als een huis, mensen zijn goed getraind en zeer gemotiveerd. Uiteraard houden tot het laatste moment rekening met wijzingen die ons werk bij de NAVO-top kunnen beïnvloeden. Maar – en dat geldt zowel voor de KMar als voor de politie - als het moet, zijn we ook heel sterk in improviseren. Dus dat komt wel goed. Ik zou zeggen: laat ‘m maar komen, die NAVO-top!”

Bron: Rijksoverheid / ministerie van J&V