Opiniestuk in de Volkskrant

Gepubliceerd op: 4-7-2025

Opinie: Wij moeten niet de grens bewaken voor asielzoekers, maar de grens tussen recht en willekeur
Waar de rechtsstaat eindigt, begint de chaos. Daarom is een keihard optreden tegen eigenrichting nodig, en dus ook tegen illegale grenscontroles.
Een automobilist rijdt in juni 2025 nietsvermoedend over een rustige weg in de provincie Groningen als daar ineens een man opdoemt uit het donker: pet op, geel hesje aan en een professioneel stoplicht in de hand. Met dwingende gebaren dirigeert hij de auto naar de kant. ‘Wij zoeken asielzoekers’, deelt hij de verbouwereerde automobilist op agressieve toon mee.

Maar die gele hes is niet van de politie en al helemaal niet van de marechaussee. Hij is een zelfverklaarde ‘bezorgde burger’ die vindt dat hij met een walkietalkie over de weg mag lopen, bij iedereen mag informeren naar het doel van de reis, om papieren mag vragen en kan filmen wie er in de auto zitten, op zoek naar buitenlanders.

Wat hier tot drie keer toe gebeurde in Nieuw-Weerdinge, Ter Apel en Sellingen is het werk van complotdenkende beroepsactivisten die in een continue oorlog verkeren met de overheid over asielzoekers, corona, de toeslagenaffaire en de stikstofaanpak, en daarvoor ook al meerdere malen met politie en justitie zijn geconfronteerd. Wantrouwen preken is hun doel, twijfel zaaien over ambtsdragers als rechters en politieagenten hun middel.

Over de auteurs
Gerie Ebeltjes is Statenlid namens GroenLinks in de Provinciale Staten van Groningen. Stijn ten Hoeve is fractievoorzitter van Partij voor de Dieren in de Provinciale Staten van Groningen.
Dit is een ingezonden bijdrage, die niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de Volkskrant reflecteert. Lees hier meer over ons beleid aangaande opiniestukken.

Recht van de sterkste
In die context presenteren zij hun eigenrichting als ‘noodzakelijk’ omdat het inspeelt op de primitieve behoefte om dan maar zelf ‘orde op zaken te stellen’. Het is een pure vorm van het recht van de sterkste, zonder een spoor van mandaat.

Maar zo werkt dat niet. Zo mág dat niet werken.

De groepen zijn ontstaan vanuit ondemocratische onderbuikgevoelens. Deze ondermijning is levensgevaarlijk, omdat ze het monopolie op geweld en ordehandhaving eroderen, de kern van een functionerende democratie.

De geschiedenis leert ons dat het sluipenderwijs gaat. Wat begint met een gedoogde bestorming van het Capitool, eindigt met onschuldige mensen die door anonieme, gemaskerde mannen uit hun huizen en van hun werk gesleept worden en vervolgens gedeporteerd. De slachtoffers die daar nu in cellen zitten, hebben niets meer aan de bescherming van de rechtsstaat. Deze rechtstaat werd uitgehold door een cultuur van wantrouwen en eigenrichting.

Geen dystopisch scenario
Dit is geen vergezocht dystopisch scenario. De huidige realiteit in de VS is ook begonnen met mensen die denken het beter te weten dan de wet, zich boven het gezag plaatsen en ongehinderd hun gang kunnen gaan.

De grens die wij moeten bewaken is niet geografisch en gaat niet over asielzoekers. Het gaat om de grens tussen recht en willekeur, tussen democratie en eigenrichting, om gelijke rechten voor iedereen. Bij iedere persoon in Nederland die niet op de rechtsstaat kan vertrouwen, komt onze rechtstaat zwaar onder druk te staan.

En dan verliezen we uiteindelijk allemaal.