Het gebeurt steeds vaker sinds de Brexit

Gepubliceerd op: 6-11-2025

Migranten die vanuit Zeeland proberen naar Engeland over te steken: het gebeurt steeds vaker sinds de Brexit
Nog nooit eerder staken zoveel migranten met kleine bootjes het kanaal over naar Engeland als dit jaar. Meestal maken ze de oversteekt vanuit Frankrijk, maar de marechaussee ziet ook steeds meer vertrekken vanuit Zeeuwse havens.
De jachthaven van Breskens oogt op het eerste gezicht vredig: toeristen wandelen over de steiger, twee Vlaamse zeilers leggen hun boot aan na een tocht op zee. Toch houdt de Marechaussee de haven de laatste tijd nauwlettend in de gaten.

Reddingsvesten en levensmiddelen
"Dan vinden we veel reddingsvesten, die toch wel aantonen dat daar grote groepen mensen op hebben gezeten", vertelt wijkopperwachtmeester Maurits* van de Koninklijke Marechaussee. "Of grote hoeveelheden levensmiddelen, wat ook laat zien dat er een grote groep personen aanwezig was."

Steeds vaker proberen migranten vanuit dit soort kleinere Zeeuwse havens de overtocht te maken naar Engeland, ziet de Koninklijke Marechaussee.

Extra alert
Door de toename van illegale overtochten zijn ook mensen die werken in de haven extra alert. Havenmeester Martin* werkt op de jachthaven van Breskens. Hij heeft de opdracht gekregen scherp te letten op verdachte situaties. "Een boot die diep in het water ligt, wat erop duidt dat er meer mensen aan boord zijn dan een boot eigenlijk aankan. Jerrycans aan boord, zulk soort dingen", noemt hij op.

"We proberen zoveel mogelijk onze ogen op het water te houden, maar ook in de haven", zegt hij. Maar dat als dienst 24 uur doen, is een uitdaging. "Daarom hebben we de vaste liggers nodig, mensen die hun hond uitlaten, die iets geks zien. Als je ineens een groep mensen de jachthaven in ziet lopen, dan is er gewoon iets niet pluis", zegt Maurits.

Afgeplakte ramen? Alarmbellen gaan af
Ook de Marechaussee houdt de havens nauwlettend in de gaten. Maurits en zijn collega's letten vooral op de manier waarop een schip op zee ligt of hoe een kapitein zich gedraagt.

Maurits legt uit: "Heeft hij een bijboot aan boord? Dat is om het laatste stukje richting de Engelse kust af te maken. Of zijn de ramen afgeplakt? Welke kleren hebben de mensen die aan boord zijn aan?" Dat kunnen allemaal tekenen van mensensmokkel zijn, weet hij.

Albanezen op de vlucht
3 weken geleden trof de Marechaussee op een zeilschip in Zierikzee een groep Albanezen aan die waarschijnlijk illegaal naar Engeland wilden vertrekken.

Een aantal wist te vluchten, de rest is meegenomen voor onderzoek. Er zaten ook minderjarigen bij. De marechaussee wil vooral graag weten welke organisatie hier achter zit.

'Proberen succesverhaal te voorkomen'
"Met mensensmokkel wordt veel geld verdiend. Daar zien we echt een verharding. Mensen verdrinken daar echt. Dat risico is hier ook. Je ziet bootjes die helemaal vol gepakt worden."

De marechaussee probeert preventief te werken. "We willen voorkomen dat er een succesverhaal is", zegt Maurits. Hij legt uit dat wanneer mensen horen dat er een overtocht mogelijk is, dat andere mensen dan ook kunnen denken: wij gaan dat ook proberen. Er is door de marechaussee een jachthaventeam opgericht, dat mensen actief aanspreekt om te benadrukken waar mensen op moeten letten.

Calais als vertrekpunt
Volgens de Zeehavenpolitie probeerden tussen juni 2024 en juni 2025 ongeveer honderd migranten vanuit Nederland naar Groot-Brittannië te komen.

De meeste migranten vertrekken nog altijd uit het Franse Calais, waar de afstand het kleinst is. De Britse regering registreerde dit jaar een recordaantal aankomsten met kleine boten: 34.000 migranten in 9 maanden

Migranten steken vaker vanuit Zeeland over naar Engeland
'De Brexit heeft de deur opengezet'
"Een van de belangrijkste redenen waarom mensen deze gevaarlijke overtocht maken in bootjes die nauwelijks zeewaardig zijn, heeft te maken met de kansen die ze denken te vinden in Groot-Brittannië", zegt Thom Brooks van Durham University.

De Britse rechtsgeleerde ziet een directe link tussen de Brexit en de groei van het aantal migranten dat in kleine bootjes het kanaal oversteekt. Volgens hem veranderde de situatie drastisch toen het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verliet. "Met de Brexit verdwenen ook de Europese afspraken over terugkeer", legt hij uit.

Terugkeerregels verdwenen
Daardoor werd het voor Groot-Brittannië veel moeilijker om migranten terug te sturen dan eerst. "Vroeger konden mensen die in het VK aankwamen volgens de Dublin III-verordening worden teruggestuurd naar het eerste Europese land waar ze asiel hadden aangevraagd. Door Brexit kan dat niet meer."

Die verandering heeft grote gevolgen gehad. Het aantal mensen dat via illegale routes het land probeert te bereiken, steeg van enkele duizenden naar tienduizenden per jaar. Omdat het VK niet langer meedoet aan de Europese terugkeerregeling, is de aantrekkingskracht dus groter geworden. "Wie in een EU-land geen asiel kreeg, probeert het nu opnieuw in Groot-Brittannië", zegt Brooks

Afspraak Frankrijk Engeland
Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn inmiddels begonnen met het zogeheten 'one in, one out'-akkoord, waarmee beide landen migratie over het Kanaal willen beperken.

Het VK neemt voor iedere migrant die wordt teruggestuurd naar Frankrijk één vluchteling op die nog niet zelf de oversteek probeerde te maken.