Onopvallend of gewoon afwezig? Wat één jaar controleren aan de Twentse grens opleverde

Gepubliceerd op: 11-12-2025

Het is dinsdag precies een jaar geleden dat de Koninklijke Marechaussee naar wens van toenmalig minister Faber grenscontroles uitvoerde, zo ook bij De Lutte. Critici vreesden symboolpolitiek. En de Twentse transportbedrijven? Die merkten nooit iets van de checks

Waar de permanente controles uitgevoerd door Duitsland in het afgelopen jaar voor overlast, oponthoud en onvrede zorgden, verliepen de Nederlandse checks geruisloos. Zo geruisloos zelfs, dat het de vraag rechtvaardigt of de marechaussee überhaupt in actie kwam aan de Twentse grens met Duitsland.

Ondanks die onduidelijkheid maakte het demissionaire kabinet vorige maand bekend de tijdelijke maatregel, ingesteld door toenmalig PVV-minister Faber, tot de volgende zomer te verlengen. Hopend op het ‘preventieve effect’ dat ervan uit zou moeten gaan.

Hinder van sluipverkeer
De Losserse burgemeester Jeroen Diepemaat sprak zich fel uit. De controles druisten volgens hem in tegen EU-afspraken over vrij verkeer, leverden niets op en inwoners van zijn gemeenten ondervonden hinder van sluipverkeer dat de A1/Autobahn 30 uit voorzorg ontweek.

Maar zonder het expliciet uit te spreken richtte die frustratie zich meer op de Duitse controles. En hetzelfde geldt voor de kritiek die Twentse transportbedrijven afgelopen jaar meermaals uitten. Alle vertraging en onkosten vielen rechtstreeks te herleiden naar de Duitse checks, niet naar de Nederlandse. Kortom: merkten we in Twente überhaupt iets van de controles?

470 vreemdelingen
Trucker Ben Spekschate, die doordeweeks dagelijks de grens meermaals passeert, sprak in augustus al van ‘eenrichtingsoverlast’. Op de terugweg naar Nederland zag hij slechts heel af en toe de marechaussee langs de snelweg staan, voor steekproefcontroles. Gecontroleerd werd hij nooit.

Erik Maassen van den Brink van Bolk Transport uit Almelo sprak zich al eerder uit tegen de Duitse grenscontroles. Van Nederlandse controles, als die aan de overkant bij De Poppe al gehouden worden, merkte Bolk nooit iets. „Ik kan mij niet heugen dat een chauffeur van ons gecontroleerd is. We hebben er geen hinder van en als het aan mij ligt blijft dat ook zo.”

Voor Frank Steghuis van STT uit Denekamp geldt hetzelfde, STT heeft zo’n tachtig vrachtwagens en pakweg 120 chauffeurs. „Van de Nederlandse controles merken we niets. Sterker nog, op die plek heb ik nog nooit iemand gezien. Geen van onze chauffeurs is door de marechaussee gecontroleerd.”

Zelfde resultaat, minder inzet
De Algemene Rekenkamer liet in juni weten dat de controles niet tot minder migratie leiden. De risicogestuurde aanpak van voor de checks leverde ongeveer hetzelfde resultaat op, maar met veel minder inzet. Iets wat het kabinet ook wist. Precies het punt dat burgemeester Diepemaat aanhaalde in zijn kritiek. „Het maakt het beleid tot een vorm van symboolpolitiek.”

Een woordvoerder van de marechaussee zegt dat het niet mogelijk is om resultaten per regio of grensovergang te specificeren. „We kunnen op diverse manieren controleren en voeren die uit op de weg, luchthavens, het water en het spoor.”

Niet overal tegelijk aanwezig
Ontzegde de marechaussee ook vreemdelingen de toegang tot Nederland aan de Twentse grens? Heeft ze überhaupt controles uitgevoerd op de weg of op het spoor in Twente?
De woordvoerder: „We voeren daar zeker controles uit, maar niet permanent zoals de Bundespolizei dat doet. We controleren binnen de beschikbare capaciteit en informatiegestuurd. Dat wil zeggen dat we niet overal tegelijk zijn. Dat we op genoemde plekken weigeringen hebben genoteerd is een feit.”
Maar hoeveel weigeringen blijft onduidelijk, net als het nut van een jaar grenscontroles. Vaststaat dat de controles door de minister zijn verlengd tot en met 8 juni. Duitsland blijft ten minste controleren tot 15 maart.